Badania profilaktyczne – by jak najdłużej być mamą lub tatą

Badania profilaktyczne są powszechnie nielubiane i nierozumiane. Te wymagane do pracy są traktowane, jako przymus i wykonywane z niechęcią. A przecież tu nie chodzi o „papierek” do pracy, a o zdrowie i życie! Tylko, co 3 kobieta w Polsce robi w miarę regularnie cytologię. O innych badaniach prawie nikt nie chce pamiętać. Do urologa na profilaktyczne badanie jąder nie zgłasza się praktycznie nikt… Kolega z poradni urologicznej powiedział mi, że taki pacjent jest jak Yeti – słyszano o nim, ale nie widziano. Może ja zdołam przekonać Was do badań profilaktycznych?

Badania profilaktyczne – kobiety

Zacznę od pań. Badań wskazanych do wykonania przybywa trochę wraz z wiekiem i taki podział tu wprowadzę. Moje „zalecenia” owszem opierają się na wiedzy medycznej (z racji wykształcenia i zaangażowania w prace;)), ale i na doświadczeniu, obserwacji i tym, co wynika z rozmów z moimi kolegami i koleżankami: onkologami, chirurgami, urologami, kardiologami …

Badania profilaktyczne: 18-29 lat

Będę tu pisać o dorosłych – stąd taki pierwszy przedział. Dzieci zwykle badamy dokładnie i wystarczająco często (tak mówią statystyki), a potem nagle czujemy się jak boginie i myślimy sobie, że jesteśmy nie do zdarcia. Nic bardziej mylnego. A tylko zdrowy styl życie i regularne sensowne badania profilaktyczne mogą uchronić nas od przegapienia czegoś, co może nam zagrażać.

Raz w miesiącu:

• pomiar ciśnienia tętniczego krwi i akcji serca,
• samobadanie piersi,
• pomiar masy ciała oraz obwodu pasa,
• obserwacja cyklu miesiączkowego

Nadciśnienie tętnicze to cichy zabójca i coraz częściej występuje w młodym wieku. Bardzo istotne jest by je wykryć i adekwatnie leczyć.

Samobadanie piersi nie tylko pomoże nam wykryć zmiany, ale przede wszystkim każe pamiętać o profilaktyce raka piersi.

Otyłość jest chorobą, która skutkuje wieloma powikłaniami, warto wiedzieć na czym stoimy, by móc motywować się do koniecznych zmian. Również niedowaga jest niezwykle groźna i nie należy o tym zapominać.

W cyklu miesiączkowym obserwujemy jego długość i regularność, ew. dolegliwości i nietypowy przebieg – np. dodatkowe krwawienia.

Raz w roku/raz na pół roku

• wizyta u stomatologa
• badanie ginekologiczne + cytologia +usg przez pochwowe

Przegląd u dentysty zalecany jest, co pół roku i zwykle to potrzebne. Ja osobiście chodzę, co rok, bo moje zęby póki, co nie wymagają częstszych wizyt, a corocznie należy usunąć kamień nazębny.

Tak, wiem, że badanie cytologiczne NFZ refunduje, co 3 lata. Jednak kosztuje ono tylko 30-40zł i dla bezpieczeństwa warto robić je, co roku. Jest to okres, który w przypadku pojawienia się zmiany na szyjce macicy pozwala zwykle na leczenie oszczędzając macicę. USG przezpochwowe zalecane jest po trzydziestym roku życia, ale… moi znajomi ginekolodzy donoszą o przypadkach raka jajnika u młodszych chorych. Poza tym można zobaczyć również ew. torbiele i inne zmiany, które nie są bezpośrednim zagrożeniem, ale mogą oddziaływać na gospodarkę hormonalną. Osobiście „od zawsze” chodzę raz w roku na kompleksową wizytę ginekologiczną.

Raz na 2 lata

• badania laboratoryjne: morfologia, glukoza, lipidogram, TSH

Są to podstawowe badania pozwalające ocenić nasz” dobrostan”:). TSH służy do oceny wstępnej funkcji tarczycy, warto go kontrolować, gdyż choroby tego narządu są niestety domeną kobiet.

Raz na 5 lat

• RTG klatki piersiowej

Gruźlica jest obecna w naszym społeczeństwie, choć się o tym nie mówi. Warto, więc zrobić kontrolę. RTG powinno się robić, co 2 lata, jeśli pali się papierosy, by móc wykryć raka płuc wcześnie. A tak naprawdę to trzeba rzucić to świństwo;)

Grupa: 30-39 lat

W kolejnych działach będę dopisywać jedynie te badania, których nie wymieniłam wyżej lub te, które trzeba robić częściej.

Raz na 2 lata

• badanie USG piersi

Rak piersi jest na tyle częsty i niestety u nas w Polsce za późno wykrywany, że trzeba zachować czujność. Badanie, co 2 lata jest dla tych kobiet, w których rodzinie nie występował ten nowotwór u osób poniżej 60 tego roku życia. Jeśli ktoś u was chorował przez sześćdziesiątką to trzeba robić je, co roku.

Raz na 3-5 lat

• badanie okulistyczne

Mam nadal dobry wzrok, ale kiedyś (5-6 l temu) mogłam nazwać go „sokolim”. Warto czuwać nad tym i nie przegapić momentu, gdy potrzebna będzie korekcja. Tym bardziej nie wolno nam przegapić początków jaskry.

Badania profilaktyczne: 40-49 lat

Co 2 lata

• ekg
• mammografia
• RTG klatki piersiowej u palaczy – jeśli palisz od więcej niż 5 lat to nawet co roku

Co prawda panie są chronione przez estrogeny przed wczesnym występowaniem chorób układu krążenia, ale już w tym przedziale wiekowym częste są zaburzenia rytmu serca.

Gdy stajemy się dojrzalsze zmienia się budowa naszych piersi. Wówczas USG traci na wartości i jedynym w pełni skutecznym badaniem profilaktycznym staje się mammografia. USG jest uzupełniającym. Warto więc robić je przemiennie – 1 rok mammografia, 2 rok USG.

Grupa: 50+

Raz w roku

• badania laboratoryjne: morfologia, glukoza, lipidogram, TSH, kreatynina, ALAT
• ekg
• RTG klatki piersiowej u palaczy

Wzrasta ryzyko wielu chorób, to i badać wypada się częściej. Dołożyłam do badań profilaktycznych ocenę funkcji nerek i wątroby, bo również zaburzenia w tej sferze już mogą się pojawić, a często wystarczy zmiana diety (więcej płynów, mniej tłuszczy itp.), by poprawić funkcję tych narządów.

Raz na 10 lat

• kolonoskopia
• densytometria

Rak jelita grubego leczy się dobrze o ile wcześnie się go wykryje. Podczas kolonoskopii wykrywamy również polipy i inne zmiany, które nowotworem stać się mogą. W trakcie tego badania mogą być usunięte, więc ma ono tez właściwości lecznicze.

W okresie około i pomenopauzalnym maleje „gęstość kości”. Na jej jakość pracujemy od najmłodszych lat (dieta, wysiłek fizyczny, wit. d3), ale u każdego może ona spaść do poziomu, który grozi złamaniami bez większego urazu. Warto to wiedzieć i w razie potrzeby włączyć odpowiednią profilaktykę.

Badania profilaktyczne – mężczyźni

Grupa 18-29 lat

Raz w miesiącu

• pomiar ciśnienia tętniczego krwi i akcji serca,
• samobadanie jąder,
• pomiar masy ciała oraz obwodu pasa

Nadciśnienie tętnicze i otyłość są powszechne wśród obu płci. Rak jąder to nowotwór w pełni uleczalny, ale dla przebiegu i efektów leczenia konieczne jest wczesne jego wykrycie. Dlatego panowie powinni koniecznie zwracać uwagę na wielkość i kształt jąder, by zareagować na czas. Ten nowotwór może wystąpić w każdym wieku!

Raz w roku/raz na pół roku

• wizyta u stomatologa

Higiena jamy ustnej panów i pań niczym się nie różni, więc w tej kwestii jesteśmy zgodni.

Raz na 2 lata

• badania laboratoryjne: morfologia, glukoza, lipidogram

Typowa ocena dobrostanu organizmu. TSH można sobie odpuścić, bo u mężczyzn zaburzenia funkcji tarczycy są dość rzadkie.

Raz na 5 lat

• RTG klatki piersiowej
• badanie jąder przez urologa

RTG klatki piersiowej u palaczy w tej grupie wiekowej powinno być wykonywane co 2 lata. A do tego urologa to pójść trzeba! Wykrywalność zmian w badaniu przez doświadczonego lekarza jest bliska wynikom usg.

Badania profilaktyczne: 30-39 lat

Raz na 2 lata

• ekg

U mężczyzn ryzyko chorób układu krążenia rośnie szybciej niż u pań, stad wskazana wcześniejsza profilaktyka.

Raz na 5 lat

• badanie okulistyczne

Oczy mężczyzny może odróżniają mniej kolorów niż te kobiece (;)), ale „psują” się w podobnym tempie. Warto więc o nie dbać.

Badania profilaktyczne: 40-49 lat

Raz w roku

• ocena gruczołu krokowego w badaniu per rectum
• badanie kału na krew utajoną po 45 roku życia
• RTG klatki piersiowej u palaczy

Tak wiem, że badanie per rectum nie cieszy się popularnością ani wśród pacjentów, ani wśród lekarzy. Jednak nawet mnie zdarzyło się uratować komuś życie wykrywając w ten sposób guza. A ocena gruczołu krokowego pozwala również na włączenie odpowiednio wcześnie leczenia farmakologicznego i poprawę/przedłużenie prawidłowych funkcji seksualnych. Więc chyba warto!

Grupa: 50+

Raz w roku

• badania laboratoryjne: morfologia, glukoza, lipidogram, kreatynina, ALAT, PSA
• ekg

Rozszerzamy panel badań i zwiększamy ich częstość, by wcześnie reagować na wszelkie problemy.

Raz na 3 lata

• ocena kardiologiczna – wg decyzji lekarza echo serca/próba wysiłkowa

No tak, nie ma estrogenów, nie ma ochrony. Trzeba mieć się na baczności. Niestety bywa, że zawał jest pierwszym objawem choroby wieńcowej. Warto tego uniknąć.

Raz na 10 lat

• kolonoskopia
• densytometria – u panów wystarczy po 65 roku życia

Wskazania te same co u kobiet, więc jeśli nie czytałeś pierwszej części to się tam teraz wróć;)

Badanie profilaktyczne to bardzo ważna sprawa. Pomogą nam dłużej być mamą i tatą, a potem babcią, dziadkiem, a może i pradziadkiem. Róbcie je!

A tutaj mały prezent! Planer badań profilaktycznych na 10 lat:) Zapraszam do pobierania.

Jeśli chcecie poczytać o tym co robię, by moje dzieci były zdrowe to zapraszam tutaj: https://niezkrwiazduszyiserca.pl/2017/04/jak-to-robisz-ze-nie-choruja.html